دستاوردهای ابن‌سینا در اخترشناسی ادوار میانه اسلامی ،

نویسنده

  • سید محمد مظفّری ندارد
چکیده مقاله:

بررسی انتقادی نجوم ابن سینا در حوزه نظری و نیز کوشش های عملی و رصدی و لو اندک وی در حیطه اخترشناسی  بر عهده این مقاله است؛ در جنبه نخست، الگوی حرکات اولیّه و ثانوی افلاک قرار دارد که در دانشنامه علایی و النّجاة مطرح شده است. وی در این الگو نحوه ارتباط بین محرّک اوّل با فلک الأعلی و افلاک کوچکتر سیّارات را به صورت هندسی و با تأکید بر آموزه ارسطویی پیکربندی حرکات افلاک سیّارات (یعنی فقط کاربرد حرکات مستدیر یکنواخت) تببین می‌کند. در جنبه رصدی نجوم وی، به تنها کمیّت رصدی او، یعنی مقداری که ابن‌سینا برای میل کلّی یافته بود (30;33;23)، اشاره می‌شود که در کنار سایر مقادیری که پیشینیان یونانی و اسلامی وی یافته بودند، وی را به تغییر مقدار میل کلّی معتقد کرده بود. جنبه دیگر کارش که ترکیب دو جنبه نخست است، در الگوی خورشیدی وی (در نجوم شفا) هویدا می‌شود، جایی که او تلاش دارد با ترکیب پنج فلکْ الگویی «نظری» (و ارسطویی) برای حرکت خورشید ارائه کند تا این الگو بتواند شواهد «رصدی» تغییر میل کلّی را نیز «توجیه» نماید.  

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

دستاوردهای ابن سینا در اخترشناسی ادوار میانه اسلامی ،

بررسی انتقادی نجوم ابن سینا در حوزه نظری و نیز کوشش های عملی و رصدی و لو اندک وی در حیطه اخترشناسی  بر عهده این مقاله است؛ در جنبه نخست، الگوی حرکات اولیّه و ثانوی افلاک قرار دارد که در دانشنامه علایی و النّجاة مطرح شده است. وی در این الگو نحوه ارتباط بین محرّک اوّل با فلک الأعلی و افلاک کوچکتر سیّارات را به صورت هندسی و با تأکید بر آموزه ارسطویی پیکربندی حرکات افلاک سیّارات (یعنی فقط کاربرد حرکات مس...

متن کامل

دیپلماسی در میانه دو جنگ: سفارت ژنرال یرملوف به ایران و دستاوردهای آن

سفارت ژنرال یرملوف در ایران (1817) در پاسخ به مأموریت ابوالحسن ‌خان ایلچی و حل اختلاف‌های دو کشور پس از عهدنامه گلستان(1813) صورت گرفت. در این نوشتار ضمن توصیف و شرح رخدادهای این ماموریت به بررسی زمینه‌ها، هدف‌ها و دستاوردهای حاصل از آن پرداخته می‌شود.مجموعه عوامل زیادی مانند انتظارها و برداشت‌های متفاوت نمایندگان دو کشور از این سفارت، موافقت نکردن دربار ایران با پیشنهادهای یرملوف، برخورد نامنا...

متن کامل

بررسی میزان دقّت خروج از مرکز مدار زمین ـ خورشید در ادوار میانۀ اسلامی

در این پژوهش، سه روش اندازه‌گیری خروج از مرکز مدار زمین- خورشید در اخترشناسی باستان و ادوار میانه، یعنی روش فصول، روش اوساط بروج و روش سه نقطه‌ای، معرّفی و میزان دقّت آنها از دو جنبه بررسی می‌شود: اوّل، محدوده دقّت ذاتی روش و حسّاسیّت آن به مقادیر ورودی و دوم، میزان دقّت از حیث بررسی موردی مقادیر تاریخی به دست آمده در ادوار میانه اسلامی. در جنبۀ نخست، چنین نتیجه شده است که میزان دقّت ذاتی هر روش از روش...

متن کامل

پزشکان غیرمسلمان در دربارهای اسلامی دوره میانه

این جستار در پی بررسی زمینه­ها، علل و پیامدهای حضور پزشکان غیرمسلمان (ذمّی) در دربارهای اسلامی در دوره میانه است. بنابر بررسی آماری کتاب­های تراجم اطباء، نزدیک به نیمی از پزشکان حاذق و مشهور شاغل در دربارهای جهان اسلام، غیرمسلمانانِ مسیحی، یهودی و بعضا صابئی و سامری بودند. نیاز خلفا و درباریان به درمانگر، کمبود پزشکان حاذق مسلمان به نسبت پزشکان غیر­مسلمان، و تساهل و تسامح خلفا و مصونیت نسبی این پ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 6  شماره 1(پیاپی 11 بهار و تابستان 1389)

صفحات  109- 130

تاریخ انتشار 2010-10-23

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023